สาเหตุและผลของการสังคายนาครั้งที่ 1, 2, 3

การสังคายนาครั้งที่ 1
สาเหตุผลการสังคายนา :
1. ปรารภพระสุภัททะกล่าวจ้วงจาบพระธรรมวินัย
2. เพื่อความยั่งยืนของพระธรรมวินัย และความถูกต้อง
3. เพื่อระลึกถึงพระคุณของพระพุทธเจ้า
ทำเมื่อ : พระศาสดาปรินิพพานล่วงแล้วได้ 3 เดือน
สถานที่ทำ : กระทำที่ถ้ำสัตตบรรณคูหา ข้างภูเขาเวภารบรรพต
เวลาทำ : ทำอยู่ 7 เดือนจึงสำเร็จ
การกสงฆ์ : พระอรหันต์ขีณาสพ 500 รูป
ประธานสงฆ์ : พระมหากัสสปเถระ
ผู้วิสัชชนาพระวินัย : พระอุบาลีเถระ
ผู้วิสัชชนาพระธรรม : พระอานนท์เถระ
ผู้อุปถัมภ์ : พระเจ้าอชาตศัตรู แห่งกรุงราชคฤห์
มีผลที่สำคัญ 5 อย่างคือ
1. มีการร้อยกรองพระวินัยเป็นหมวดหมู่ โดยการนำของพระอุบาลี
2. มีการรวบรวมพระธรรมเป็นหมวดหมู่ โดยการนำของพระอานนท์
3. การปรับอาบัติพระอานนท์ให้แสดงอาบัติ
4. การลงพรหมทัณฑ์พระฉันนะ
5. การยอมรับมติของพระมหากัสสปะให้คงเถรวาทไว้
สังคายนาครั้งที่ 2
สาเหตุผลการสังคายนะ : ปรารภเหล่าภิกษุชาววัชชีบุตร ชาวเมืองไพศาลี มีความต้องการจะเลี่ยงพระวินัยจึงแสดงวัตถุ 10 ประการซึ่งขัดกับหลักพระธรรมวินัย
ทำเมื่อ : พระพุทธศักราช 100 ปี
สถานที่ทำ : ณ วาลุการาม เมืองไพศาลี เพื่อชำระวัตถุ 10 ประการ
เวลาทำ : ทำอยู่ 8 เดือนจึงสำเร็จ
ประธานสงฆ์ : พระยสกากัณฑกบุตร
การกสงฆ์ : พระอรหันตขีณาสพ 700 รูป
ผู้ถาม : พระสัพพากามีเถระ
ผู้แก้ : พระเรวตเถระ
ผู้อุปถัมภ์ : พระเจ้ากาลาโศกราช แห่งกรุงไพศาลี
1. ในแง่ของเถรวาทกล่าวได้ว่าสามารถชำระความถูกต้องของการตีความวินัยผิดให้ถูกต้องได้
2. ก่อให้เกิดความแตกแยกทางความคิด (Schism) ในพุทธศาสนา
3. เป็นบ่อเกิดของนิกายมหาสังฆิกะ ซึ่งไม่ยอมรับมติของสังคายนาครั้งนี้
สังคายนา ครั้งที่ 3
สาเหตุผลของการสังคายนา : ปรารภเหล่าเดียรถีย์ประมาณ 60,000 คน เข้ามาปลอมบวชในพระพุทธศาสนาเพื่อหวังลาภสักการะ
เวลาที่ทำ : นับแต่พุทธปรินิพพานมา 238 ปี
สถานที่ทำ : ณ อโศการาม เมืองปาฏลีบุตร
เวลาทำ : ทำอยู่ตลอด 9 เดือนจึงสำเร็จ
การกสงฆ์ : พระมหาเถระ จำนวน 1,000 รูป
ผู้ปุจฉา : พระโมคคัลลีบุตร ติสสเถระเจ้า ผู้เป็นประธาน
ผู้วิสัชชนา : พระมัชฌันติกเถระ กับพระมหาเทวะเถระ
ผู้อุปถัมภ์ : พระเจ้าอโศกมหาราช ผู้ผ่านเอกราช ณ ปาฏลีบุตรนคร
1.สามารถขจัดอลัชชีในพระศาสนาได้ และรวบรวมพระธรรมวินัยให้เป็นบริสุทธิ์ผุดผ่อง
2. มีการรวบรวมแยกพระไตรปิฎกเป็น ๓ อย่างคือ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก และพระอภิธรรมปิฎก โดยเฉพาะได้บรรจุคัมภีร์กถาวัตถุ เข้าในอภิธรรมปิฎกด้วย
3.ได้มีการส่งพระมหาเถระออกไปเป็นพระธรรมทูตในเมืองต่างๆ ถึง 9 สาย สืบต่อพระศาสนามาจนถึงปัจจุบันในนานาประเทศ
คณะสมณทูต 9 สาย คือ
สายที่ 1 คณะพระมัชฌันติกะ ไปที่แคว้นกัสมิระ และคันธาระ ปัจจุบันคือ แคชเมียร์
สายที่ 2 คณะพระมหาเทวะ ไปมหิสมณฑล คือรัฐการ์นาตกะ/ไมซอร์ ภาคใต้ของอินเดีย ฝั่งตะวันตก
สายที่ 3 คณะพระรักขิตะ ไปที่แคว้นวนวาสีประเทศ อยู่ตอนเหนือของรัฐไมซอร์ ภาคใต้ของอินเดีย
สายที่ 4 คณะพระธรรมรักขิตะ ไปที่แถบอปรันตกชนบท ตอนเหนือของบอมเบย์
สายที่ 5 คณะพระมหาธรรมรักขิตะ ไปแคว้นมหาราฎร์ แถบปูนาในปัจจุบัน
สายที่ 6 คณะพระมหารักขิตะ ไปที่โยนกประเทศ หรือตอนเหนือของอิหร่าน
สายที่ 7 คณะพระมัชฌิมะ ไปยังดินแดนหิมวันตะ หรือเชิงเขาหิมาลัย ประเทศเนปาลปัจจุบัน
สายที่ 8 คณะพระโสณะ กับพระอุตตระ ไปที่สุวรรณภูมิคือเอเชียอาคเนย์ปัจจุบัน
สายที่ 9 พระมหินทเถระ ไปยังประเทศศรีลังกา ในสมัยพระเจ้าเทวานัมปิยติสสะ
virojanaram